Kwas foliowy ma szczególne znaczenie dla kobiet w ciąży, które – jak powszechnie wiadomo – powinny go suplementować. Jednak o kwasie foliowym krąży wiele mitów, przez co przyszłe mamy mogą mieć problem z rozpoznaniem wśród zasłyszanych informacji tych prawdziwych. Dlatego w tym artykule wyjaśniamy, co jest prawdą, a w co nie powinno się wierzyć.
Kwas foliowy zmniejsza ryzyko wystąpienia u dziecka wad wrodzonych – PRAWDA
Odpowiednia podaż kwasu foliowego w ciąży jest szczególnie ważna, ponieważ zmniejsza ryzyko wystąpienia wad wrodzonych u płodu, w tym w szczególności wad cewy nerwowej, których konsekwencją może być bezmózgowie, rozszczep kręgosłupa lub przemieszczenie struktur mózgowia. Warto wiedzieć, że niedobór kwasu foliowego w skrajnych przypadkach może doprowadzić nawet do poronienia, dlatego właśnie przyszła mama musi zatroszczyć się o jego odpowiednią podaż1.
Nie trzeba przyjmować kwasu foliowego, jeśli stosuje się odpowiednią dietę – MIT
Kwas foliowy występuje powszechnie w żywności zarówno pochodzenia roślinnego, jak i zwierzęcego. Pojawia się więc pytanie, czy trzeba go suplementować w ciąży, skoro dostarczamy go do organizmu wraz z dietą? Uzupełnianie kwasu foliowego jest wskazane, ponieważ trudno jest ustalić dokładną biodostępność folianów z diety. W zależności od produktu żywnościowego wynosi ona od 30 do 80%. Bioprzyswajalność naturalnych folianów jest o około połowę mniejsza niż syntetycznego kwasu foliowego, który wchłania się w organizmie niemal całkowicie2.
Kwas foliowy pomaga zajść w ciążę – PRAWDA
Często pojawia się pytanie, czy kwas foliowy pomaga zajść w ciążę. W końcu kobietom planującym ciążę zaleca się brać kwas foliowy przed ciążą, przynajmniej 3 miesiące przed planowanym poczęciem, w dawce 400 μg raz dziennie3. Choć jest to związane głównie z profilaktyką wystąpienia wad wrodzonych związanych z nieprawidłowym zamykaniem cewy nerwowej u dziecka, to regularne stosowanie suplementów multiwitaminowych, w tym kwasu foliowego, może zmniejszyć ryzyko niepłodności owulacyjnej, a tym samym zwiększyć szanse na zapłodnienie4.
Zażywanie dużych ilości kwasu foliowego jest groźne dla mamy i dziecka – PRAWDA
Warto teraz pochylić się nad tym, czy można przedawkować kwas foliowy. Przedawkowanie jest możliwe, ale tylko przy stosowaniu dużych dawek (rzędu kilku miligramów dziennie). Nadmiar folianów może prowadzić do uszkodzenia płodu, a ponadto zwiększać ryzyko wystąpienia insulinooporności, otyłości czy cukrzycy typu 2 w późniejszym życiu dziecka. Dlatego właśnie kwas foliowy w ciąży powinno się przyjmować zgodnie z zaleceniami lekarza, w określonej przez niego dawce. Nie ma potrzeby zwiększania ilości na własną rękę1.
Kwas foliowy trzeba brać tylko w ciąży – MIT
Dużo mówi się o tym, że kwas foliowy trzeba brać w ciąży. Jak się jednak okazuje, to nie jedyny okres w życiu kobiety, kiedy powinna zastosować suplementację tego związku. Eksperci z Polskiego Towarzystwa Ginekologów i Położników zalecają przyjmowanie kwasu foliowego wszystkim kobietom w wieku rozrodczym, w ciąży oraz w okresie karmienia piersią. Rekomendowane dobowe dawki różnią się w zależności od okresu stosowania, stopnia ryzyka niedoboru folianów oraz wyniku wywiadu w kierunku wad cewy nerwowej. Rekomendowana dobowa dawka kwasu foliowego do 12. tygodnia ciąży wynosi od 0,4 do 0,8 mg, natomiast po 12. tygodniu ciąży od 0,6 do 0,8 mg. Odpowiednią dawkę kwasu foliowego powinien dobrać lekarz1.
Suplementacja kwasu foliowego zmniejsza ryzyko przedwczesnego porodu – PRAWDA
Jednym ze skutków niedoboru kwasu foliowego w organizmie przyszłej mamy może być przedwczesny poród. Dlatego tak ważne jest, aby przyjmować go w odpowiedniej dawce. U kobiet zażywających kwas foliowy przed poczęciem i podczas ciąży zmniejsza się ryzyko wystąpienia porodu przedwczesnego w porównaniu do kobiet, które go nie przyjmują1.
Bibliografia:
1. Wiesner A., Paśko P., Stosowanie suplementów u kobiet ciężarnych w świetle najnowszych rekomendacji Polskiego Towarzystwa Ginekologów i Położników, Farmacja Polska, Tom 77, nr 1, 2021.
2. Cieślik E, Kościej A. Kwas foliowy – występowanie i znaczenie, Probl Hig Epidemiol 2012, 93(1): 1-7
3. Kwas foliowy, Medycyna praktyczna dla pacjentów (witryna internetowa: https://www.mp.pl/pacjent/leki/subst.html?id=479 (dostęp: 2022.10.12.)).
4. Chavarro JE., Rich-Edwards JW., Rosner BA., Willett WC., Use of multivitamins, intake of B vitamins and risk of ovulatory infertility. Fertil. Steril., 2008; 89(3), s. 668-676.
